آرامگاه شاه نعمتالله ولی که در شهر ماهان استان کرمان و در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر کرمان جای دارد، یکی از جاذبههای مذهبی این شهر است که همهروزه علاقهمندان زیادی را برای بازدید بهسوی خود جلب میکند.
فهرست مطالب
سید نورالدین نعمتالله بن محمد بن کمالالدین یحیی کوه بنانی کرمانی، معروف به شاه نعمتالله ولی یا سید نورالدین شاه نعمتالله ولی ماهانی کرمانی، شاعر و عارف ایرانی بود که در ۷۳۰ یا ۷۳۱ هجری قمری در کوهبنان کرمان چشم به جهان گشود. او طریقتی جدید در تصوف به وجود آورد و بر روی پیروان سایر طریقتها نیز تأثیر گذاشت. سلسله نعمتاللهی نام این طریقت است که در عصر حاضر از معروفترین شاخههای تصوف به شمار میرود.
شاه نعمتالله ولی در یکی از سالهای ۸۳۲ تا ۸۳۴ هجری قمری در شهر ماهان دار فانی را وداع گفت و در همانجا به خاک سپرده شد. یک دیوان اشعار مشتمل بر قصیده، غزل، ترجیع بند، مثنوی، قطعه، دوبیتی و رباعی و شرح لمعات و رسالههای شاه نعمتالله ولی، از تألیفات وی هستند.
می گویند او و حافظ چند بازی شاعرانه با هم کرده و پاسخ یکدیگر را داده اند که معروف ترین آنها دو بیت زیر است:
شاه نعمتالله ولی:
ما خاک راه را به نظر کیمیا کنیم صد درد را به گوشه چشمی دوا کنیم
حافظ:
آنان که خاک را به نظر کیمیا کنند آیا بود که گوشه چشمی به ما کنند؟
شاه نعمتالله ولی در سالهای ۸۳۲ تا ۸۳۴ هجری قمری درگذشت و او را در میان باغی در شهر ماهان به خاک سپردند. هسته اولیه بنای آرامگاه او گنبدی منفرد بود که احمدشاه بهمنی دکنی، پادشاه دکن هندوستان و از ارادتمندان وی، در سال ۸۴۰ هجری قمری، همزمان با حکومت آل مظفر در کرمان، دستور ساخت آن را داد. بهمنیان از سلسلههای حاکم در مناطق جنوبی هندوستان بودند که در حدود ۱۸۰ سال بر تخت حکومت تکیه زدند. بهمنیان هند، فرهنگ و ادب فارسی را بسیار دوست داشتند و حتی برای حضور خواجه حافظ شیرازی و شاه نعمتالله ولی در دربار خود تلاش بسیاری کردند گرچه هیچوقت موفق نشدند. این خاندان از زمان احمدشاه دکنی از مریدان و طرفداران شاه نعمتالله ولی شدند. نقل است که احمدشاه مبلغی را برای مخارج خانقاه شاه ولی از هند میفرستد؛ اما این پول پس از مرگ شاه ولی به ایران میرسد و او هم دستور میدهد با آن بقعهای برای این عارف نامدار بسازند.
حمید فرزام، نویسنده و عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، در کتاب «تحقیق در احوال و نقد آثار و افکار شاه نعمتالله ولی» درباره احداث مقبره برای شاه نعمتالله مینویسد:
“نخستین کسی که فرمان داد گنبد و بارگاهی رفیع و مجلل بر مرقد شاه ولی بنا کنند، سلطان احمدشاه بهمنی پادشاه دکن هندوستان بود که از مریدان و هواخواهان خاص او به شمار میرفت. کتیبه کهن و تاریخی بسیار گرانبهای سر در مزار شاه ولی که یادگار اخلاص و ارادت بیشائبه سلطان احمدشاه و فرزند او به آن عارف بزرگ نامی است، هنوز هم پس از پنج و نیمقرن زینتبخش آستان شاه نعمتالله ولی است.”
آرامگاه در آغاز تنها یک بنا بود که در میان باغی بزرگ قرار داشت و نماسازی و کاشیکاریهایی زیبا، جلوهای خاص به آن بخشیده بود. فضایی چهارگوش که بر فراز آن گنبدی بلند خودنمایی میکرد. در دورههای بعدی بناهای دیگری در کنار این سازه ساخته شد و آرامگاه به شکل امروزی خود درآمد. الحاقات این مجموعه بیشتر به دوران شاهعباس اول صفوی و محمدشاه و ناصرالدینشاه قاجار تعلق دارند چرا که این افراد ارادت خاصی برای عرفا و بزرگان شیعه قائل بودند.
بیشترین توسعه این مجموعه در دوران قاجاریه رخ داد و پس از زمینلرزه سال ۱۳۶۰ هجری شمسی کرمان، بخشی از قسمت بالایی گنبد آستانه ویران شد و شکافهایی در آن به وجود آمد. سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان کرمان کارهای مربوط به بازسازی این بنا را انجام داد و امروزه علاقهمندان میتوانند از آن بازدید کنند.
زیارتگاه ۳ حیاط روباز دارد و وسعت آن به ۳۲ هزار مترمربع میرسد. مرقد شاه نعمتالله ولی، صحنها و رواقهای پیرامون حدود ۶ هزار مترمربع وسعت دارند و دارای جلوهای تماشایی هستند. این مجموعه دو سردر ورودی، حجرههای کوچک و بزرگ، چهار مناره کاشیکاری شده، دو رواق به نامهای مدیرالملکی و شاهعباسی و چهار صحن به نامهای اتابکی، وکیلالملکی، میرداماد و حسینیه دارد که در بخشهای مختلف بنا به معرفی آنها پرداخته خواهد شد.
از تزیینات آرامگاه شاه نعمتالله ولی نیز میتوان به کاشیکاری، کاربندی، مقرنس، گچبری و نقاشی و خوشنویسی اشاره کرد.
یکی از نکات جالبتوجه معماری آرامگاه شاه نعمتالله ولی استفاده از عدد ۱۱ در آن است که وینسنت کارلز، پژوهشگر رشته ریاضی از کشور هلند، موفق به کشف آن شد. وی با مطالعاتی که بر روی طرح گنبد فیروزهای این آرامگاه انجام داد پی به این مسئله برد که گنبد به ۱۱ قسمت مساوی تقسیمشده است. قاعده این ۱۱ قسمت در پایین گنبد قرار دارد و رأس های آنها در بالای گنبد و در کنار یکدیگر واقعشدهاند. از نظر ریاضی، معمولاً محیط دایره به قسمتهای مساوی زوج تقسیم میشود و انتخاب عدد ۱۱ برای تقسیم گنبد و طراحی آن بسیار جالبتوجه است.
این کار از نظر علم ریاضی بسیار مشکل است و این سؤال را به ذهن میآورد که چطور این ۱۱ قسمت مساوی بر روی یک گنبد با یکدیگر جفتوجور شدهاند؟
بهاحتمال قوی معماران آرامگاه شاه نعمتالله ولی با این کار قصد دادن پیامی را داشتهاند. بررسی عدد ۱۱ و حروف ابجد نشان میدهد که این عدد معادل کلمه «هو» است که به معنای «الله» بهکار میرود. احتمالاً این عدد نشان از ایمان و خلوص شاه نعمتالله ولی دارد.
در ادامه قسمتهای مهم بنا را معرفی خواهیم کرد:
بنا و باغ آرامگاه از دو طرف به خیابان و جاده عمومی منتهی میشود. در جاده عمومی که درگذشته از میان شهر عبور میکرده جلوخان وسیعی در سمت چپ دیده میشود. این جلوخان به شکل نیم دایره است و نزدیک به ۳ متر از کف جاده ارتفاع دارد. این جاده درواقع رودخانه قصبه و یا گذرگاه دو رودخانه است و برای جلوگیری از خطر رودخانه این جلوخان مرتفع را ساختهاند. در وسط این جلوخان حوضی دیده میشود و درخت چنار کهنسالی نیز در سمت چپ جلوخان قرار دارد که از خطر سیل سال ۱۳۱۱ هجری قمری این شهر نیز جان به دربرده است. دو طرف رودخانه یا همان جاده به دیوار مزار و دیوار خانه متصدی محدود میشوند. این قسمتها را بهوسیله دو طاقنما مسدود کردهاند؛ بنابراین آب از سردر داخل فضا میشده و تا ۱ متر در آن بالا میآمده است. درگذشته فشار آب طاقنما را کنده ولی صدمهای به مزار نرسیده است.
بر جلوخان دو مناره مرتفع دیده میشود که در زمان محمدشاه قاجار و پس از او ساختهشدهاند و از بلندترین منارههای مساجد ایران به شمار میروند. سه حیاط و ساختمانهای اطراف شمای کلی آرامگاه را تشکیل میدهند. هر یک از حیاطها یک حوض و تعدادی درخت دارد.
کاشیکاری معرق و زیبا با نقش اسلیمی در سردر غربی مقبره به چشم میخورد که رنگهای لاجوردی، فیروزهای، سفید و طلایی در آن بهکاررفته است. کشکول بزرگی در ورودی حرم دیده میشود که جنس آن ترکیبی از فلزاتی چون مس و برنج است و اشعاری در مدح اهلبیت و ذکرهای «یاهو» و «یا علی» بر روی آن به چشم میخورد. مردم نذورات خود را در این کشکول میریزند.
هسته اولیه آرامگاه همین بنا بود که صندوق قبر شاه نعمتالله در آن قرار دارد. این صندوق به دستور احمدشاه دکنی ساختهشده و بهتدریج گسترشیافته است. مقبره بنایی مشتمل بر حرمی چهارضلعی و دارای طاق گنبدی است که آن را با نقاشیهای روی گچ آراستهاند. داخل گنبد کاربندی بسیار زیبایی دارد و روی آن با کاشیکاری فیروزهای مزین شده است. بر روی پایه گنبد کتیبهای غیرمعمول به چشم میخورد. متن این کتیبه به خط بنایی و با قطعههای کاشی سیاهوسفید بر روی زمینهای از آجر لعابی نقش بسته و شامل این عبارت است: سبحانالله و الحمدالله و لا اله الا الله الله اکبر” و یا مقلبالقلوب والابصار“. نکتهای که این کتیبه را غیرمعمول جلوه میدهد این است که خط پایه آنها بهصورت واژگون در بالا تکرار شده است.
دورتادور پایه گنبد آثاری از مقرنس با قوس جناغی دیده میشود که از جنس کاشی هفترنگ هستند. سطح گنبد را با طرح ستارههای متقاطع پوشانده و برای پیادهسازی این طرح از کاشیهای سیاهوسفید بر زمینه لعابی به رنگ روشن استفاده کردهاند. آجرهای تراشدار بهصورت طرح شعاعی هستند که درون هر ستاره قرار دارند.
گنبد زیرین (نمای داخلی گنبد) بقعه بر روی سه کنجهای ۴ گوشه استوار است و پاکار آن دایره کامل نیست. بر روی سه کنجها تزیینات مقرنس همراه با نقاشی انجامشده است و سایهروشنهای نورگیرهای حرم، در ترکیب با نقوش و زوایا فضایی عرفانی را پیشرویتان قرار میدهد. تزیینات این بخش مربوط به دوره صفوی و تیموری هستند.
بنای بقعه حرمی چهارضلعی را شامل میشود که اندازه هر یک از اضلاع آن به حدود ۸.۵ متر میرسد و بلندی آن از سنگفرش کف حرم تا تیزی گنبد بیش از ۲۰ متر است. در کنار پنجرهها و روی دیوارها ترنجهای نقاشی شده جلبتوجه میکنند. تابلوی شمایل شاه نعمتالله در زیر یکی از پنجرهها خودنمایی میکند و در زیر آن آیاتی از سوره نحل به خط ثلث نقش بسته است. مضامین این آیات به شکرگزاری در برابر نعمتهای بیشمار الهی و دل نبستن به غیر خدا اشاره دارند. در زیر سایر پنجرهها نیز کتیبههایی وجود دارد که یکی از آنها آیاتی از سوره ابراهیم را شامل میشود که به خط ثلث سفید بر زمینه آبی نقش بسته است. مضمون این آیات نیز چنین مواردی را بیان میکند: شکر و سپاس از نعمتهای خداوند، دوری از شرک و بتپرستی و توجه به امنیت و آزادی در جامعه که شرط لازم برای زندگی و مقدمهای برای عبادت است.
کتیبه دیگر در حاشیه زیر گنبد قرار دارد که آیاتی از سوره فاطر به خط ثلث است. فاطر یکی از صفات خداوند است که معنای آفریننده میدهد. آیات این قسمت نیز ستایش و شکر نعمتهای خداوند، دوری از گناه و فریب شیطان و ایمان به رستاخیز را یادآوری میکنند.
ارتفاع گنبد از کف حرم تا تیزه کاسه (مرکز گنبد) حدود ۲۰ متر است و دو تالار جانبی از طرف شرق و غرب آن را دربرگرفتهاند. تالار غربی اولین بنای آرامگاه است و سایر بخشهای آرامگاه در زمان شاهعباس اول صفوی، محمدشاه و ناصرالدینشاه قاجار ایجادشدهاند. در ازاره حرم از کاشیهای آبیرنگ شش گوش استفادهشده و جلوه خاصی به بنا بخشیده است.
علاوه بر تزیینات و ازاره خوشرنگ و لعاب، سنگ مرمر بزرگ مزار شاه نعمتالله نیز قابلتوجه است که ۳.۵ متر طول، ۲ متر عرض و بیش از ۱ متر ارتفاع دارد. بر روی این سنگ آیه تطهیر (سوره احزاب آیه ۳۳) و صلوات بر چهارده معصوم نقش بسته است.
درهای ورودی آستانه ۵ جفت هستند که گفته میشود آنها را در هند ساخته و به ماهان آوردهاند. نقوش هندسی خاتمکاری شده زینت این درها هستند و قطعاتی از عاج فیل در آنها بهکاررفته است. درهای زیبای مقبره ساخته “علیشاه نجار” هستند. در زاویه جنوب شرقی حرم، به چله خانه باز میشده است.
سردر مزار شاه ولی مزین به کتیبهای ارزشمند و تاریخی است که نشان از اخلاص و ارادت سلطان احمدشاه و فرزند او به این عارف دارد و پس از پنج و نیمقرن هنوز هم در این قسمت خودنمایی میکند. از این بخش بنا با عنوان سردر محمدشاهی یاد میکنند.
در جنوب غربی بقعه و در عرض تالار بزرگ از سمت در ورودی بهسوی گنبدخانه، اتاقی بسیار کوچک با طاق کوتاه دیده میشود که میگویند روزگاری چلهخانه شاه نعمتالله بوده است. گفته میشود شاه ولی ۴۰ شبانهروز را در این اتاق به عبادت مشغول بوده و هرروز تنها ۱ مغز بادام مصرف میکرده است. شواهد موجود ساخت این بنا را به پیش از عصر صفویه نسبت میدهند و گویی در ساختوسازهای بعدی آن را به خوبی حفظ کردهاند. گوناگونی رنگهای بهکاررفته در تزیینات نشانههایی از دوران پس از تیموریان را دارند.
البته برخی هم بر این باورند که این قسمت باقیمانده بنایی است که بهمرور زمان به رواق الحاق شده است. این بنا از قدیمیترین بخشهای مجموعه به شمار میرود و سقف آن به شکل کلاه صوفیان و دارای ۱۲ ترک است. بر روی درودیوار این قسمت، آیات، احادیث و اشعاری به رنگهای سفید و آبی و قرمز با این مضامین دیده میشود: اشعاری در وصف جایگاه حضرت علی و ائمه (ع)، وصف شاه نعمتالله ولی و توصیف شهر ماهان.
ورودی بقعه از سمت شرق است و نخستین صحن، اتابکی نام دارد که به صحن وکیلالملکی راه پیدا میکند. این صحن به زمان علیاصغر خان اتابک، صدراعظم ناصرالدینشاه، و با وجوه اهدایی او ساخته شد و رواقهایی در اطراف و حوض بزرگی در وسط دارد.
محمد اسماعیلخان نوری وکیلالملک، از رجال دور قاجار و حاکم کرمان، در زمان خود، دستور ساخت صحنی را در این آرامگاه داد که به وکیلالملکی مشهور شد. بر سردر ورودی این صحن کتیبهای با این مضمون به چشم میخورد: “حسبی الله نعم الوکیل نعم المولی و نعم النصیر”. این صحن که آن را مهدیه نیز میخوانند دارای استخر صلیبیشکلی است و حیاط جلویی آرامگاه را تشکیل میدهد. در این بخش دروازهای دیده میشود که بر بالای آن گنبدی قرار دارد و حوض صلیبیشکلی در مرکز آن واقعشده است. در اطراف حوض درختان سرو و کاج خودنمایی میکنند و بوتههای گل سرخ نیز زینتبخش این حیاط هستند. درخت سرو در فرهنگ ایرانی جایگاه ویژهای دارد و رد پای آن در تمام تابلوهای مینیاتور ایرانی دیده میشود. این درخت نماد آزادگی و دارای ارتباطی تنگاتنگ با آمیزههای عاشقانه و شاعرانه ماست.
یک حوض هشت گوش در وسط استخر، تعبیه کردهاند که در سطح بالاتری قرار دارد. این بخش با وزش نسیم جلوهای خاص به خود میگیرد و هنگامیکه فوارهها بهکار میافتند آب به شکل مخروطی در میآید. دو گلدسته ۴۲ متری دیگر قسمت فضاست که توجه را به خود جلب میکنند. صحن وکیلالملکی سه طرف مرقد را احاطه کرده و ۳۲ در ۴۴ متر است. گفته میشود سردر و منارهها توسط پسر بانی، مرتضیقلی خان وکیلالملک ساختهشدهاند.
این صحن به رواقهای دوره قاجاریه، گنبدخانه و رواق شاهعباسی و صحن حسینیه راه دارد.
بنای دارالحفاظ از قسمتهای قابلتوجه این مجموعه است که قدمت ساختمان آن بر اساس کتیبه موجود به زمان شاهعباس اول بازمیگردد و به همین مناسبت به رواق شاهعباسی شهرت دارد. این رواق در زمان حکومت بیک تاش خان ساختهشده و طول آن ۳۳، عرض آن ۹۹ و ارتفاع آن ۱۴ متر است.
در ضلع جنوب شرقی این بنا دو سنگ قبر صندوقی شکل به چشم میخورد که یکی به آغاخاتون (همسر خلیل بیک افشار) و دیگری به بیک تاش (فرزند ولی خان) تعلق دارد. میگویند درهای این مقبره کاری از علیشاه نجار هستند.
دو در ورودی داخل دارالحفاظ وجود دارد که یکی به حرم و دیگری به صحن شاهعباسی (میرداماد) راه دارد. بر بدنه شمالی سردر ورودی حرم، داخل رواق شاهعباسی، سنگ زیبایی مزین به نام دوازده امام قرار دارد که شخصی به نام قطبالدین آن را نذر سید کرده است.
احتمالاً مدخل سمت راست حرم، راه ورود و خروج به دارالحفاظ تا قبل از سلطنت شاهعباس بوده است. بر بالای این مدخل کتیبهای به خط ثلث سفید بر زمینه لاجوردی دیده میشود که نام احمد شاه و تاریخ ساختمان حرم را در خود دارد. این کتیبه به این صورت خوانده میشود: “شهاب الملک و الدنیا و الدین …. احمدشاه ابوالمفازی و تاریخ اتمام ۸۴۰ هجری قمری”. کتیبه دیگری نیز در این قسمت وجود دارد که شامل اشعار عارفانهای در مدح شاه و به خط نستعلیق سفید بر زمینه کاشیهای آبی است.
بر بالای طاق ورودی و دورتادور رواق کتیبه گچبری شده و زیبایی به خط ثلث بر زمینه زردرنگ جلبتوجه میکند که آیاتی از سوره توبه را دربردارد. این آیات سعی در تأکید بر این مفاهیم دارند: لزوم امر به معروف و نهی از منکر، بهجای آوردن فرمانهای خداوند، برپایی نماز، تحقق وعده الهی به مؤمنان، ستیز با کفار و منافقان و توبه از گناهان.
در پشت بنای دارالحفاظ صحن دلباز و مصفای میرداماد روح را مینوازد. ابعاد این صحن ۲۴ در ۳۱.۵ متر است و حوضی مرمری به نام کوثر با ابعاد ۵.۶ در ۳ متر در میان آن قرار دارد که متعلق به دوران شاهعباس اول است. صحن میرداماد به صحن شاهعباسی نیز شهرت دارد و در زمان ناصرالدینشاه قاجار بازسازیشده است. در شرق این صحن سردر مقرنسکاری شده دارالحفاظ خودنمایی میکند که روی آن شعری به خط ثلث سفید بر زمینه آبی دیده میشود. بانی این صحن بکتاش خان، حاکم صفویان در بغداد، و معمارش استاد کمالالدین حسین بود.
این صحن منارههایی بلند دارد که ارتفاع آنها ۳۸ متر عنوانشده است. زمان ساخت این صحن به دوره محمدشاه قاجار بازمیگردد و بانی ساخت آن عبدالحمید میرزا، شاهزاده قاجار و حاکم کرمان، و معمار آن شخصی به نام استاد رضا بود. در ضلع غربی این صحن فضای وسیعی با ابعاد ۲۳ در ۴۵.۷ متر وجود دارد. سردری چشمنواز با دو مناره آجری مزین به کاشیکاری، مقرنسکاری و خطوط بنایی بخشهای تماشایی این صحناند و ایوانها و تعدادی اتاق نیز گرداگرد آن شکلگرفتهاند. این صحن بهوسیله یک پل به خانه بیگلربیگی (مشهور به خانه متولی باشی) ارتباط داشته که در جریان سیل سال ۱۳۱۱ هجری قمری از بین رفته است. به همین دلیل برخی این صحن را با عنوان بیگلربیگی نیز میشناسند. خانه مذکور بین سالهای ۱۲۵۰ و ۱۲۶۰ هجری قمری در زمان حکومت محمدشاه قاجار ساختهشده است و از سال ۱۳۹۲ هجری شمسی بهعنوان هتل مورداستفاده قرار میگیرد.
چهار مناره کاشیکاری شده دربرگیرنده کتیبههای شیعی هستند. پیش از مرمت برای تزیین دورتادور مناره هشت ضلعی از کلمه علی (ع) استفادهشده بود؛ اما کتیبههای امروزی کمی با گذشته تفاوت دارند. در بخش بالایی هر سمت از مناره کلمه «الله» دیده میشود و قسمت اول شهادتین «لا اله الا الله» در زیر آن تکرار شده است. کلمه «علی» نیز چهار بار بهصورت الگوی درهمپیچیده نوشتهشده است. تکرار این شیوه در دورتادور هشتضلعی جلوه جالبتوجهی دارد. در اینجا تلفیق ستایش الله و تحسین علی (ع) را شاهد هستیم و از چیدمان کتیبه اینگونه برداشت میشود که هر کس به علی ایمان بیاورد به عشق خدا میرسد.
کاروانسرایی در کنار ضلع غربی آستانه قرار دارد که مربوط به دوران قاجار بوده و امروزه بهصورت نیمه مخروبه درآمده است. این کاروانسرا که ورودی آن در جهت شمال است شاهنشین و صحن و حجرههایی را در خود دارد. البته در سالهای اخیر تلاشهایی برای مرمت این کاروانسرا صورت گرفته است.
در بخش زیرین دالان ورودی موزهای قرار دارد که در آن اشیای ارزشمند و مرتبط با فرهنگ تصوف نگهداری میشوند. ساختمان موزه به عمارت یا سردر امیریه شهرت دارد و از گچ و آجر در ساخت آن استفادهشده است. بنا حدود ۱۳۰ سال قدمت دارد و آن را به سبک معماری قاجار در زمان ناصرالدینشاه ساختهاند. زمانی این عمارت محل تجمع صوفیان و درویشان بود و در سال ۱۳۵۷ هجری شمسی پس از مرمت و بازسازی به موزه آستانه بدل شد.
در این موزه آثار متنوعی دیده میشوند که نیکوکاران آنها را اهدا کردهاند. ازجمله این اشیا و آثار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کشکولهای آراسته به خط و نقش:
این آثار برجستهترین نشانه دراویش محسوب میشوند. این کشکولها ظروف کوچکی هستند که دراویش و صوفیان آنها را در دست میگیرند و با زنجیری به شانه آویزان میکنند. کشکول بزرگی از آلیاژ برنج و ساخته دست هنرمندان اصفهانی مهمترین کشکول این موزه است که نماد کشکول شاه نعمتالله ولی و سایر درویشان به شمار میرود.
تبرزینهای تراشیده شده:
تبرهای کوچکی که دراویش بر دوش حمل میکردند.
پته شالهای سوزندوزی شده:
یکی از زیباترین و باارزشترین آنها پتهای است که سالها قبر شاه نعمتالله ولی را میپوشاند. این شال توسط ۹ تا ۱۲ زن در مدت سه سال برای پوشش قبر دوخته شد و ابعاد آن ۴۰۵ در ۲۶۵ سانتیمتر است.
صفحات قرآن:
دو صفحه از یک قرآن که به خط کوفی نوشتهشدهاند و سبک نگارش آن، قدمتش را بیش از هشتصد سال نشان میدهد.
سایر اشیا:
شمشیرهای مرصع (جواهرنشان) با جلد چرمی، سپرهایی از پوست کرگدن و فولاد، کتابهای خطی با چاپهای سنگی، دو عدد رحل قرآنی ساخت هند و چندین تمثال متعلق به حضرت محمد (ص) و ائمه اطهار (ع)، ظروف چینی و بلور و…
در سمت جنوب غربی دالان ورودی و در صحن وکیلالملکی بقعه امیرنظام گروسی به چشم میخورد. وی که چهره نامدار دوره قاجار بود هم در سیاست شهرت داشت و هم هنرمندی ارزنده بهویژه در خطاطی محسوب میشد. وی که در اواخر عمرش والی کرمان و بلوچستان بود و در پنجم رمضان ۱۳۱۷ هجری قمری درگذشت. او را بنا بر وصیت خودش در بقعهای که خود در محوطه آرامگاه شاه نعمتالله ولی ساخته بود، دفن کردند.
در پشت ضلع شرقی حرم و در میان یک رواق، سنگقبر شاه خلیلالله ثانی، نوه شاه نعمتالله، ولی دیده میشود.
از امکانات این آرامگاه میتوان به فروشگاه محصولات فرهنگی، جای پارک مناسب، وضوخانه و سرویس بهداشتی، هتل و … اشاره کرد.
از مهمترین جاذبههای گردشگری ماهان میتوان به باغ شاهزاده ماهان و عمارت تاریخی شترگلو اشاره کرد. پس اگر به ماهان رفتید، از دیدن این جاذبههای زیبا و تاریخی غافل نشوید.
در صورتی که قصد دارید از این آرامگاه زیبا دیدن کنید، اطلاعات زیر برای شما مفید خواهد بود:
این مجموعه همهروزه از ۹ الی ۲۳ پذیرای گردشگران عزیز میباشد.
ورود به آرامگاه در سال ۱۴۰۱، برای اتباع ایرانی رایگان است و اتباع غیر ایرانی میبایست مبلغ ۲۰ هزار تومان پرداخت کنند.
ورودی موزه نیز برای اتباع ایرانی ۲ هزار تومان و برای اتباع غیر ایرانی رایگان است. لازم به ذکر است درب موزه بسته است و باید از مسئول حرم بخواهید تا آن را باز کند.
این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ هجری شمسی با شماره ثبت ۱۳۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ماهان، خیابان امام خمینی، نبش خیابان ولیعصر (عج)